-227- හොඳම ලේලි

ඔබේ උකුලත මා නොවේ
මගෙ පුතු පමණි සුරතල් වුණේ
ඔබේ දෙතනේ එරන් කිරි
මගෙ හිමිට පමණයි හිමි වුණේ
එහෙත් ඔබ මගෙ දිවිය සරසන
මලක් මෙනි නැන්දණියනේ.................

විශාරද නන්දා මාලනියගේ හඬින් හැඩ වුණ මේ සිංදුව අහලා තියෙනවාද? මේ සිංදුව අහපු ගමන් හිතට එන්නෙ පොඩි කාලෙ ඉඳන් අපි අහපු නැන්දම්මා ලේලි ඝට්ඨනය.

අපි තවම යුවතියන් තමයි. ඒත් අපෙන් සියයට අනූ පහක් ම කවදා හරි බිරිඳක් වෙනවානෙ. ඉතින් නොමිලේම හැමෝටම නැන්දම්මලා කෙනෙක් ලැබෙනවා. හස්බන්ඩ්ගෙ අම්මා ජීවතුන් අතර නැති වුණත්, නෑනලා හෝ ඒ පාර්ශවයේ කවුරු හරි කාන්තාවක් සමඟ අපිට වසන්න වෙනවාමයි. ඒ හැමෝම නියෝජනය කරන්නෙ නැන්දම්මාව.

මේ අතර අපේ කෙනෙක් කියයි, අනේ මම නම් බැඳලාත් ඉන්නෙ අපේ ගෙදර. අපේ මහත්තයාව මගේ ගෙදර තියා ගන්නවා කියලා. එහෙම කිව්වත්, පස්සෙ එහෙම කළ හැකි වුණත්,  ප්‍රායෝගික ලෝකෙ චාරිත්‍රයට හරි ටික දවසක් මහත්තයාගෙ පැත්තෙ (මහ ගෙදර) ඉන්නම වෙනවා. අඩුම සතියක්වත්. ඒක ලංකාවෙ සාමාන්‍යයි.
‍
නැන්දම්මා දිනා ගැනීම අමුතු කලාවක් කියලා හිතාගෙන ඉන්න අය වෙනුවෙන් ලියන්න හිතුණෙ ඒකයි. මඟුල් ගෙදර තරම්ම මේකත් මුලු ජීවිත කාලයටම වැදගත්.

බුදු හාමුදුරුවන්ගෙ කාලෙටත් කලින් ඉඳන්, නැන්දම්මා ලේලි ගැටලුව තියෙනවා. ඉතින් මේ වගේ වට පිටින් අතීතෙ පිළිබඳ සහ හිතෙන් මවා ගත්ත කතන්දර සීයක් දෙසීයක් විතර හිස පුරවගෙන තමයි අපේ යුවතියන් කුලගෙට යන්නෙ. ඒක ලොකු වරදක් වුණත්, ඒක වලක්වන්න ටිකක් අමාරුයි.
මේ ජීවත් වෙන සිස්ටම් එක එක්ක.

නුහුරු නුපුරුදු අලුත් තැනකට ගියාම සුපුරුදු ක්‍රමයෙන් මිදීමේ තෝන්තු ගතියක් ඕනෙම කෙනෙක්ට තියෙනවා. කාමර, ජනේල් රෙදි, ඇඳ රෙද්ද, මෙට්ටෙ විතරක් නෙවෙයි දොරින් දොර පවා වෙනස්. ජීවත් වෙන මුහුණුත් වෙනස්. අවට අසල් වැසියොත් වෙනස්. ඒ වගේම වටේ අය ප්‍රදර්ශන භාණ්ඩයක් වගේ හැම වෙලාවෙම බලනවා. එතන එකවරම අපේ ගෙදර කියලා නොදැනෙන්න පුළුවන්. ඒ ගෙදර පුරුදු වුණ සමහර පිළිවෙල වල් අපිට පුරුදු නැති වෙන්න පුළුවන්. ඒක සාමාන්‍ය දෙයක්.

උදාහරණයක් හිතමු. අපි උදේට හැමදාම කිරි තේ බොන අය කියලා. හැබැයි ඒ ගෙදර හැමදාම උදේට බොන්නෙ කොළ කැඳ. ඉතින් මේ වගේ දේවල් ඇත්තටම කෙනෙක්ට ලොකු ගැටලුවක් තමයි. ඒත් ඒක නැන්දම්මාගෙ ගැටලුවක් නම් නෙමෙයි. ඒක ඒ ගෙදර අයගෙ විදිහ. මේ දේ තේරුම් ගන්න පුළුවන් නම් ප්‍රශ්න ගොඩක් අඩුයි. ප්‍රශ්නය අපි තේරුම් නොගැනීම.

නැන්දම්මා ලේලි සිත් රිදවීමට බලපාන මුලිකම හේතුව පරම්පරා ගැටුම. ඒ කියන්නෙ දෙන්නා කාලයෙන් යුග දෙකක් නියෝජනය කරනවා. එතකොට ගොඩක් දේවල් කරද්දි මත දෙකක් යුග දෙකක් නිසා ගැටෙන්න ගන්නවා. ඒ වෙලාවෙදි අවස්ථානුකූල වීම තමයි අපේ දක්ෂ කම.

ලේලි විදිහට අපි අලුත් තැනකට ගියත්, එතන පිට තැනක් නෙවෙයි. හස්බන්ඩ්ගෙ අම්මා කියන්නෙ අපෙත් අම්මා. අපෙ අම්මාගෙ පරම්පරාවමයි ඒ අම්මාත් නියෝජනය කරන්නෙ. ඉතිං අපෙ අම්මා අපිට බැන්නම අපි ආයෙ ආයෙ රණ්ඩුවට යනවාද? ගස්සනවාද? දමල ගහලා කොහෙ හරි යනවාද? නැහැනෙ.

ඇත්තම හිතුවොත් අපෙ අම්මලා තරම් නම් හස්බන්ඩ්ලාගෙ අම්මලා කවදාවත් අපිට බනින්නෙ නෑ. අපෙ අම්මලා එක්ක උයද්දි හොද්දෙ ලුණු ඩිංගක් වැඩි නම් අපි කොච්චර බැණුම් අහනවාද? ඒත් හස්බන්ඩ්ලාගෙ අම්මලා කියයි, මේකෙ ලුණු වැඩියි දරුවො කියලා. එච්චරයි. එයා පිට කෙනෙක් කියලා හිතුවාම තමයි අපිට තරහ යන්නෙ. එයා හොඳින් කියන දේ පවා ගොඩක් ඇදේට පෙනෙන්නෙ.

ගිය ගමන් ඒ ගෙදර සම්ප්‍රදාය සහ මූලිකත්වය අතට ගන්න යන එක අපේ තරුණ යුවතියන්ට වෙන ලොකු වරදක්. අපි අම්මා කෙනෙක් වුණ දවසට තමයි තේරෙන්නෙ අම්මා කෙනෙක්ගෙ ආත්මාර්ථකාමි කම. අම්මා කෙනෙක් ගෙ ආදරය හරිම ආත්මාර්ථකාමි. විශේෂයෙන් පුතාලා කෙරෙහි. ඒක කොයි තරම් ප්‍රශ්න කාරී වුණත්, ප්‍රශ්න කරන්න සංස්කෘතික අයිතියක් අපිට නෑ. ඒක අවශ්‍යයත් නෑ. අපි  ඒ නිවසට යන්න කලින් අපේ හස්බන්ඩ්ගෙ තේ එක උදේට ගිහිං දුන්නෙ එයාගෙ අම්මා නම්, ඒ දේ ඇයට දිගටම කරන්න ඉඩ දෙන්න. මොකද මවට දරුවා ගැන විශාල සංස්කෘතිකමය අයිතියක් තියෙනවා. ඒක බලෙන් බිඳින්න ගියොත් ඇයගේ වෛරය වගේම නොසන්සුන් බව තිව්ර වෙනවා. හස්බන්ඩ් වුණත් ගැටලුවට පත් වෙනවා.

සාධාරණව පිළි ගන්න ඕනෙ තමයි අපි ඒ වගේ සුළු දේවල් වලට හරිම ආසයි. ඒත් ඒ සුළු කැපකිරීම නුදුරු අනාගතයෙ ලොකු සංහිඳියාවකට මඟ පාදනවා.

අම්මා තේ එක ගෙනියනවාද? කියලා අම්මාගෙ අතට තේ කෝප්පෙ දුන්නොත්, ඇය සියයට අනුවක් දුරට.. දුවම පුතාට ගිහින් දෙන්න.. ඔයා එයාව බලා ගන්න කියලා අයිතිය ඔබටම දෙනවා. ඒ වගේම, දුන්න ගමන් පාරට්ටු නොකර වගකීම ගන්න. වැඩිය අදින්න පදින්න ගියොත් නැතිවෙන්නත් පුළුවන්. වැඩි පුර ලකුණු දාගන්න ගිහින් නා ගන්න අය ඉන්නවානෙ.

කාන්තාවක් හැම වෙලාවෙම ආසයි, අනෙක් කාන්තාව තමන්ට යටින් ඉන්නවාට. ඒත් ඒ යටින් සිටීම තුළ යට ඉන්න කෙනාට වැඩි පුර මානසික වරප්‍රසාද ලැබෙන බව මතක තබා ගන්න.

ඉවුම් පිහුම් වලදි ඇයට සහය වෙන්න. මූලිකත්වය ඇයට දෙන්න. නිවස අස් කරද්දි, සැමියාගෙ ඇඳුමක් ඔබේ ඇඳුමක් ගැන පවා ඇගෙන් අදහස් විමසන්න. එවිට ඇය සතුටු වෙනවා. සමහර වෙලාවට ඔබව හැඩ කරන්න ඇය උදව් වෙනවා. ඇයත් අම්මා කෙනෙක්නෙ.

කවදාවත්, ඇයට අඟුණයි කියලා කෑම ගෙනත් හංගගෙන නම් කන්නෙපා. අම්මා මේවා කනවාද කියලා අහන්න. ඇයව හදන්න යන්න එපා. පසු කාලිනව ඇයට හොඳ නෑ කියලා පේන්නම කෑවාට කමක් නෑ.

අපේ පෙම්වතාව සිටි අවධියේ අප සැමියාගේ නොදුටු ගුණාංග, ඔහුගෙ හැසිරීම්, රුචි අරුචි කම්, ලෙඩ රෝග ගැන පවා අපට හොඳින්ම දැන ගත හැක්කෙ නැන්දම්මාගෙන්. අනේ බැන්දට පස්සෙ සැමියා  වෙනස් වෙලා කියන බිරින්දෑවරුන්ගෙන් සියයට අනුවක්ම තම නැන්දම්මා සමඟ යහ සහ සම්බන්ධයක් නොමැති අය.

හැකි තරම් නම්‍යශීලි චරිතයක් වුණොත්, ඉන්න තැන සතුටින් ඉන්න චරිතයක් වුණොත්, අපට ඕනෙම තැනක සතුටින් හිටිය හැකි. මේ කිසිම දෙයකට අනුගත නොවන නැන්දම්මලා නැතුවම නෙවෙයි. ඉවසිල්ලෙ හිතන්න. ඇය හැම කෙනා සමඟම අඩදබර කරන, කිසිම සුමුදු බවක් නැති කතක් නම් අපට ඇය හා සාමදාන වීමට කළ හැකි දේ අල්පයි. ඒ සඳහා ස්ථානෝචිත ක්‍රමයක් ඒ මොහොතේ සිතන්නටම වෙනවා. ඉවසීමයි වැදගත් ම.

ඇගේ වැරදි පිට තැන් වල කියන්න එපා. ඇයට පිට කෙනෙක් විදිහට සලකන්න එපා. අනිත් අය ඉදිරියෙත්, තනිව සිටියදීත් ඇයට ගරු කරන්න. අපිව අත් හැරියත් මව අතහරින්න මනුස්සයෙකුට බැරි බව සැම විටම මතක තබා ගන්න. ලේලිය මේ තරම් නම්‍ය ශිලි ඉවසිලි වන්ත සුහද කෙනෙක් නම්, නැන්දම්මාට ලොකු තරඟයක් දෙන්නම වෙනවා ගෙදර තමන්ගෙ තැන රැක ගන්න. නෑනලාට වුණත් එහෙමයි. හැමෝම හොඳ වෙන්න උත්සාහ කරනකොට දියුණු වෙන්නෙත් සතුටු වෙන්නෙත් එකම ගෙදර අය. ඔබේම පවුල.

ජීවත් වීම අමුතු කලාවක් නෙවෙයි. සරල සුන්දර කලාවක්. ඔබ ඔබේ පෙම්වතාට ආදරය කරනවා නම්, ටිකක් මේ ගැන හිතන්න.. බිරිඳක් වුණ දාට මේ දේවල් වැදගත් වෙයි. නැන්දම්මා එක්ක එකතු වෙලා හස්බන්ඩ්ව පොඩි එකා කරගන්නත් බැරි වෙන එකක් නෑ.


සදා දී නිති පැතූ සෙනෙහස
දුවක මෙන් මා සරසලා
මගේ දිවියේ දෙවනි මව වී
දෙවනි වර මා බිහි කළා....