අන්ධකාරෙන් දහස් වසරෙකමෝහයෙන් තව දහස් වසරෙකමානයෙන් යළි පන්සියක් කල්වසා සෑඟ වු මුත් කුවේණිය,සැබැවින්ම ලිපිය ආරම්භ විය යුත්තේ කුවණ්ණා ගෙනි. ඇය දැනට හමු වී ඇති ජන ඓතිහාසික මුලාශ්‍ර වලට අනුව රාවණා ගේ මිණිපිරියක් බව ප්‍රකාශිතය. අපට සියලුම ලිඛිත ඓතිහාසික වාර්තා හමුවන්නේ කුවණ්නාගේ සිටය. මහාවංශය
(බුද්ධ වංශය) සැමවිටම වරදක් කර ඇති වග ඔබ නොදන්නවා විය හැකිය. එනම් එවක රජයට (මාධ්‍යක් ලෙස) අති පාක්ෂික බවක් දැක්වීමයි. එහි වරද කෙසේ වෙතත්, එමගින් ඉතිහාස ගත විය යුතු බොහෝ කරුණු අතුරුදහන් කර ඇති වග අකමැතිව වුව අපට පිළි ගැනීමට සිදුවේ. කුවණ්ණා වශිකෘත වූ හෝ වශී කර ගත්තා වූ විජය දරු දෙදෙනෙකුට පීතෘත්වය ලබා දී ඔවුන් අනාථ කර දැමූ වගද, විජායි නම් ඉන්දියානු ස්ත්‍රිය රාජත්වය පිණිස විවාහ කොට ගෙන දරුවන් නොමැති වූ වගත් මහාවංශය දුක සඟවාගෙන සටහන් කර ඇත.
මුලින්ම වරද්දා ගත්තේ කුවණ්ණාය. විජයට රජකම දීම සඳහා සමූලඝාතන තැතක්
(ආදරය හා යුද්ධය යන ද්විත්වයේ දී සියලු අපරාධ සාධාරණීකරණය කළහැකිය.) ගත් ඇය මා සලකන්නෙ දන්නා ඉතිහාසයේ පළමුවන පාවා දෙන්නිය ලෙසයි. ඇගෙන් පසු යක් පරපුරට ,එනම් හෙල පරපුරට අයිති වූ මේ සිහල දීපය . සිංහ ගොත්තන් හට අයත් විය. නැවත වරක් යක් සිහ පරපුර සමාදාන වන්නේ පණ්ඩුකාභය කැරැල්ලෙන් පසුවය.
(මමත් අදහන සත්‍යක් නම්...එක්ටැම් ගෙට පිටින් ආ අය නිත්‍යානුකූල පියවරු වෙද්දී..නියමිත ශුකාණුව භාරකරුගේ වීමේ සම්භාවිතා වැඩිය යන්නය.) ඉතිහාසය අකමැත්තෙන් අත් හළ කොටසක් විය හැකිය.
අනතුරුව වසර 60ක් රජ කර බුදු දහමට වට පිට සකසා කලුරිය කළ මුටසීව රජ ගැන පිටු භාගයට ලඝු කොට ... පුත් දේවානම් පියතිස්ස ගැන පරිච්ඡේද ගණන් ලියා වර්ණ ලබාදුන් මහ වංශයට අනුව හා අනෙක් මුලාශ්‍ර වලට අනුව දේවානම් පියතිස්ස ගේ සොයුරු අසේල ට පසු මෙරට ප්‍රථම සොළී ආක්‍රමණය සිදු වී ඇත.
ගැමුණු රජ ද පියාගේ ව්‍යායාමය තුළින් බොහෝ වර්ණ ලාභී පුතෙකු
(ඔහු වීරයෙකි) වූ වග මහාවංශය සඟවද්දී ඉතිහාසය දශක කීපයක් නිරවුල්ව ගමනේ යෙදී ඇත.
ආක්‍රමණ බර ගණනක ගොදුරක් වූ රටේ ඉතිහාසය අනුරපුර යුගයෙන් පසු පුලතිසිපුර දී ජාම බේරා ගත් නමුත් ඉන් පසු සාර්ථකත්වයට වඩා අසාර්ථක වූ වාර ගණන වැඩිය. (
මේ පද ටික පරණ කැසට් පටයකින් හමු වූ එකකි. ගයන්නේ කටහඬ අනුව නම් දීපිකා ප්‍රියදර්ශණි මහත්මිය විය යුතුය.) මේ කවි පෙළ
ඡේද ගණනාවකට වඩා ප්‍රබල හෙයින් එය දක්වමි.
යුද හරඹ, බල හරඹවැට කඩුළු කඩා බිඳඉන්පසුව මගේ ගතකොටස් කර බෙදාගෙනගම්පළින්,කෝට්ටෙන්නුවර සීතාවකින්රජ පදවි මාරු වියඋනුන් ඇන කොටාගෙනසොළි කේරළ පාඬිදෙමළ හා පෘතුගීසිලන්දේසි පසුපසින්හඹා ආ ඉංග්රිසීවරින් වර මෙහි පැමිණසටන් කළ හැම විටමඅපේ අසමගිය තුළලබාගෙන ඇත වාසිසිංහලේ අවසාන රජු විලස බුහුමනින්පුදලැබූ රාජසිහ රජතුමා එළවමින්ඉංගීරිසින් අතටමාව පවරා දෙමින්දැන නොදැන හෝ වැරදිකළා සමහර දනන්..1815 මාර්තු 18 වනදා කන්ද බන්දේසියේ තබා දුන් මුත්තන් ගැන මහා ලැජ්ජාවක් ඇතත්,එය හදා ගනීමට උත්සාහ කළවුන්ගේ පරපුරත් එයම වන බැවින් අකමැත්තෙන් වුව හැඟීම් නිෂප්‍රභ විය යුතුය. මාතලේ, සෙංකඩගල තෑග්ගක් විලස අතට දුන්නාම මිස ඉංග්‍රීසින්ට ලෙහෙසියෙන් අල්ලා ගත නොහැකි දේශයන් වි තිබිණි.
1848 පුරන් අප්පු දෙවියෙක් සේ කන්දට වැඩ, අවි සටන් කොට , රට බේරා ගනු නොහී නමුදු අභීතව ඉංග්‍රීසින් අතින් සුර ලොවට ප්‍රදුර්භූත වන්නේ ද අසමගි සිංහලයාට අනුකම්පා කරමින්ය.
අද වනවිට වීරයන් භාගත කරන සමාජයක ජීවත් වන අප මේ ගැන අමතක කර ඇති වග අකමැත්තෙන් වුව පිළිගත යුත්තේමය.
ඉන් සියවසකට පසු, ඉන්දියාවට නිදහස ලබා දුන් පසු ද, අලියා නැති තැන හෙණ්ඩු කුමටදැයි සිතූ මහා රාජිණිය අපට නිදහස තෑගි දුන් නමුත්, 1972 වනතුරු අපව පැහැදිළිව රවටා ඇති වග ඔබ දන්නවා ඇත. ඉන් පසුව වුවද අපේ රටට උදා වුයේ යහපත් කාල පරිච්ඡේදයක් නොවන වග ජීවත් වූ අයට මතක ඇත.පසු උපන් උන් අසා ඇත. දකුණේ තුරුණු විරෝධයකින් අනතුරුව නැගුණු උතුරේ තුරුණු විරෝධය ජාතිබේදය යන ප්‍රබල වචනය නිසා වසර 30ක් ම රටක් ලෙස වන්දි ගෙවීමට අපට සිදුවූ බව ඔබට මතක ඇත. ඒ දශක තුන හා මේ අකුරු අමුණන මොහොත තුළද නොදන්නා නොසිතන,එක්කෝ පෙනෙන හඬක් නොනැගෙන, නැත්තම් බිය නිසා වසන් කරගත් සමහර විදෙස් කූට බලපෑම් අප වටා ක්රියාත්මක වේ. අද වන විට බුදු දහම ද දේශපාලනීකරණය වී ඇති ආකාරය හා සන්සන්දනයේදී ඊට වඩා සිය ගුණයක් එදා ටිබෙට් මහින්ද හිමිගෙ දේශපාලනය ජාතිවාතසල්‍යෙයන් පිරිපුන් වග මඟේ හැඟිමයි.
සහන ලැබෙන තුරු ලංකා දීපය ට
ගහන ගැහිලි හමුවෙහි සිහ වෙසින් සි ට
නහන රැපුන් නඟමින් යමි ඉදිරිය ට
මහණ කමත් බණ දහමත් එයයි ම ට
අද වනවිට නොදැනී නොදැනී අපි යළිත් ආක්‍රමණය වෙමින් සිටිමු. උතුරේ යුද්ධය භෞමිකව හා නාමිකව අවසන් ය. එහෙත් හදවත් තුළ තවම ගිනි අඟුරු නැතිවා නොවේ.. අඟරු දැවෙන විට මතුවන ගින්න නිවීම අපහසුය.යුද්ධය සිත් වලින් අවසන් කිරීමට කිසිම දවසක අපට ජාත්‍යන්තරය ඉඩක් නොදෙන වග අප තේරුම් ගත යුතු සත්‍යතාව වෙයි.හොද්ද බොර කර ඒ බොර දියේ මාළුන් සොයනා උන් අද සමාජයේ බොහෝ සිටිති.
සාගර පළන්සූරිය මහත්තයා ගෙ උතුරෙන් කව් පන්ති‍යෙ අවසන් කවි දෙක මම මෙහෙම සටහන් කරන්නෙ...මේ කවි වල විය යුත්ත පැහැදිළිව දක්වා ඇති නිසාය.
මිනිසා වෙතින් මිනිහා වෙන් කරන රිසින්
බැඳ ඇත පවුරු පදනම් කිසි කෙනෙකු විසින්
ඒවා කඩා බිඳගෙන එහි පිරුණු පසින්
පාලම බැඳෙනු ඇත දවසක උතුරු දෙසින්
පැයක දි එකට හමුවන දුර ඇත දෙතැන
මෙය වෙන් කරනු හැකි කිසිවෙකු වෙද කොතැන
සුරුට්ටුවට එක් වී උතුරේ ඔතන
බේදය පිළිස්සී හමු වේවා දකුණ
හෙට එළිදකින පුරන් අප්පු මුද්දරය මුද්දරයකට පමණක් සීමා නොකොට, කොඩියට , ගීයට ජාතික දිනයට ජාතික හැඟීම සීමා නොකොට රට වෙනුවෙන් සංවර්ධනයට උරදිය හැකි, ආකල්පමය වෙනසක් ඇති ප්‍රජාවක් බිහි කිරීමට ලංකාව වෑයම් කළ යුතු කාලයයි මේ. ඉතිහාසය කෙතරම් ස්වර්ණ මතක වලින් ගහණ වුවද, වර්තමානය සකසන අය අනුව අනාගතයේ ඉතිහාසය නිර්මාණය වන වග අප මතක තබා ගත යුතුය. සාහිත්‍යට කලාවට තාක්ෂණයට හා මිනිසාට සේවය කිරීමට ඇල්මක් තිබෙන සුභාවිත පරපුරකට නව ආකල්ප තුළින් දීන බව නැති කළොත් යා නොහැකි යහ සංවර්ධනයක් නැත.. සංවර්ධනය අප එනතුරු බලා සිටින වග සිහි තබා ගන්න.
ඇමරිකාව ,ඉන්දියාව ,වීනය වපර ඇස් වලින් සිනා සෙන්නේ කුමකටදැයි අප ට තවමත් ගැටලුය..සමහරවිට මේ සංවර්ධනය තවත් වසර ගණනක දී ඵල සහිත විය හැකි ය. නමුත් එය අද සිටම වේගවත් නොකළොත් අපි පසු පස්සේ තබා ලෝකය බොහෝ ඉදිරියට ගොස් සිටිය හැකියි.
අප නිදහසෙන් පසු වසර 64ක දී උපරිම ප්‍රයෝජන ගෙන නැත. නිදහසේ සියවස සමරන දිනට තව වසර 36 ක් අනාගතයට, හොඳ ඉලක්කයක් ලබා ගතහොත්, අපට අප රට යහ සංවර්ධනයකින් ලොව බැබළවීමට හැකි වනු ඇත. බතින් පිරි රටක්,දැනුමෙන් පිරි රටක්,තෘප්තියෙන් පිරි රටක්,යුද්ධ නැති රටක්,දිළිඳුන් අඩු රටක්, ලොවක් පිළිගන්නා රටක්,මිනිසුන් ආදරය කරන රටක්, රටට රටම ආදරය කරන රටක් අපට තැනිය හැකි නම්,එදිනට අප සමරන්නේ සැබෑම නිදහස යි.
මිනිසුන් නිදහසේ හිතන,නිදහස දකින රටකට අපේ රට ගෙන යන්න අපි පමා නෑ.
කෝ රාවණ ජාන? කෝ පුරන් අප්පු දරුවො? කෝ කැප්පෙටිපොළ ලේ? තව කල් නෑ මිතුරනි, යහ ආකල්ප සඳහා බොහෝ ඇබෑර්තු ඇත. ලක් මව යළි නින්දෙන් නැගිටවිය යුතු හොඳම කාලය පැමිණ තිබේ.
මුළු වැර යොදා වැඩ කරතොත් ඇතිව සිත
පුළුවනි අපට බිඳුමට ලොකු අයගෙ මැත
කුළු ගෙඩි පහර එක පිට එක හෙළන මත
පළු පළු නොවන කොරසැඩි කළු ගලක් නැත
